پایش وضعیت بیابان زایی کویر حاج علی قلی (۲۰۰۶-۱۹۸۷)

بیابان زایی یکی از خطرات زیست‎محیطی است که بخش عمده ای از جهان را تحت تأثیر خود قرار داده و مجامع علمی به‎طور گسترده ای در پی یا‎فتن راه درمان برای آن هستند. پایش پویایی و علل بیابان زایی، برای ارائۀ دستورکارهای مهم برای راهبردهای کنترل بیابان زایی و برنامه ریزی منطقی استفاده از زمین در مناطق خشک و نیمه‎خشک، ضروری است. هدف از این پژوهش ارزیابی زمانی ـ مکانی بیابان زایی و پایش تغییرات آن در بازه بیست‎ساله (1987 - 2006) در حوضۀ کویر حاج علی قلی با استفاده از روش‎های دورسنجی و سیستم اطلاعات جغرافیایی است. برای این امر، داده های ماهواره ای سنجده tm لندست5 (14/6/1987) و سنجنده etm+ لندست 7 (29/8/ 2006) از طریق روش‎های تحلیل مؤلفه مبنا، تسلدکپ و شاخص های شوری، تفاضل تصویر، طبقه بندی، میانگین‎گیری هندسی و ارزیابی دقت، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. ارزیابی دقت روش های پایش تغییرات نشان می دهد که روش تحلیل مؤلفه مبنا با دقت کل 23/91 درصد و ضریب کاپا 92/0 و شاخص شوری (1) با دقت کل 80 درصد و ضریب کاپا 74/0، به‎ترتیب بیشترین و کمترین دقت را در تفکیک کلاس های تغییر دارند. نتایج شناسایی وضعیت بیابان زایی حاکی از این است که تغییرات گسترده ای در ویژگی‎های اکوژئومورفولوژی پهنۀ مطالعاتی رخ داده است، به‎گونه‎ای که 099/748 کیلومترمربع از مساحت منطقه، تحت تأثیر تغییر کاربری و کاهش توان اکولوژیک و بیولوژیک قرار دارد. گسترش فضایی آنها بیشتر منطبق بر محدوده های اطراف پلایا، مخروطه‎افکنه های کال شور و چشمه‎علی و مناطق شمال و شمال غربی کویر است. در مجموع پهنۀ مطالعاتی در معرض بیابان زایی با ریسک بالا قرار دارد.